SPOMENICI STAROG BEOGRADA

Prve javne beogradske česme sagrađene su na liniji Rimskog vodovoda još u dalekoj prošlosti, a od 15. veka postaju prava vajarska dela. Česme su se podizale i na liniji Bulbulderskog vodovoda, koji se protezao od današnje Gradske bolnice do Kalemegdana, a išao je uporedo sa istoimenim potokom.

 

Samo na ovom potezu u 19. veku bilo je 18 česama, ali se do danas održalo svega nekoliko. Među najznamenitijim česmama Beograda su sledeće:

beogradske česme

Znamenitosti Beograda: Terazijska, Čukur i Delijska česma

Terazijska česma

Ona je sagrađena 1860. godine za vreme druge vladavine Miloša Obrenovića. Nalazi se na Terazijama, ispred hotela „Moskva“. Rad je italijanskog majstora Franca Lorana, visine osam metara, i predstavlja jedan od najznačajnijih spomenika Beograda iz 19. veka. Godine 1911. preneta je u portu Topčiderske crkve, da bi 1975. bila vraćena na Terazije, na zadovoljstvo Beograđana.

Čukur česma

Izgrađena je 1931. godine i rad je vajara Simeona Roksandića. Tačno odredište ove česme je Dobračina ulica ispred broja 42. Česma je podignuta kao spomen na događaj kada je turski vojnik na tom mestu ubio srpskog dečaka, šegrta Savu, što je kasnije dovelo do krvavog sukoba između Srba i Turaka i bilo povod za bombardovanje Beograda 5. juna 1862. godine. Spomen česma je sagrađena iz sredstava Zadužbine Tome Vanđela.

Vezirova česma

Ovo je najstarija sačuvana česma i nalazi se u okviru Beogradske tvrđave, u Gornjem gradu. Sagrađena je 1576. godine i zadužbina je velikog turskog vezira Mehmedpaše Sokolovića. Pored mosta na Drini u Višegradu, ova česma je jedino što je ostalo sačuvano na ovim prostorima od zadužbina ovog velikog neimara.

Trećepozivačka česma

Ova česma neobičnog imena nalazi se u Ulici Dimitrija Tucovića. Sagrađena je 1923. godine, a posvećena je poginulim srpskim vojnicima u Prvom svetskom ratu.

Sebilj česma

Nalazi se u Skadarskoj ulici i kopija je istoimene česme sa Baš-čarsije, koju je grad Sarajevo poklonio Beogradu pred početak održavanja konferencije nesvrstanih zemalja 1989. godine. Kopije Sarajevske česme, osim Beograda, kao prijateljski poklon grada Sarajeva dobili su takođe i Rim i Zagreb.

Delijska česma

Sagrađena je 1987. godine na uglu ulica Knez Mihailove i Đure Jakšića, na mestu gde se nalazila nekadašnja česma, koja se pominjala još u 17. veku i bila deo turskog spomenika koji su srušili Austrijanci.