Likovni vremeplov
MIĆA POPOVIĆ – SLIKAR KOJI JE (O)BELEŽIO ISTORIJU
Kako je slikar Mića Popović video našu istoriju, naslikao Tita i Ričarda Bartona, a kako slučaj Djordje Martinović
■ Slika Ričard Titovog lika
■ Slika Raspeće Đorđa Martinovića
■ Izložba u Nacionalnoj galeriji povodom 90 godina od slikarevog rođenja
Ričard Titovog lika … slika Miće Popovića s jasnom aluzijom na Ričard Lavljeg Srca… Na ponovljenoj slici, „sadržaj“ će se videti jasnije… ali i razlozi zbog kojih je bila zabranjena!…
Ponovo, u naše dane, može da se vidi i jedna slika Miće Popovića u Nacionalnoj galeriji, u Beogradu, posle 40 godina „života“ u „bunkeru“!
Neke slike koje publika ima priliku da vidi na okupu u Nacionalnoj galeriji, uživo i u originalu, poslednji put su bile izložene na Popovićevoj izložbi 1983, u Galeriji SANU, dok “Ričard Titovog lika”, slika koja je činila deo postavke i predstavljala, zapravo, jedan od glavnih razloga za zabranu izložbe 1974, nikad nije bila ni reprodukovana, ni javno izložena!
Slika Tita i Bartona, ovde se vidi bolje:
…a, kako se vidi, objavljena je u tadašnjem časopisu SVET…
– Angažovanost izvrsnih umetničkih radova Miće Popovića je i danas tako aktuelna – kaže Miroslav Rodić, direktor Nacionalne galerije u kojoj je izložba slika našeg istaknutog umetnika pod nazivom “Suočavanja”.
Povod velikom kulturnom događaju je jubilej – 90 godina od rođenja Miće Popovića, multimedijalnog umetnika.
Kako je u programu istaknuto, zvanično ga je osporavao režim, a, nezvanično je omiljen umetnik mnogobrojne publike, Mića Popović (1923 – 2013) je jedan od najznačajnijih srpskih slikara XX veka.
Od samih početaka bogate umetničke karijere, njegove izložbe su bile više nego događaji, a njegova izuzetna ličnost, kao i delo, trajno i moderno u isti mah, i dalje traju.
– Za nas, istoričare umetnosti, vremenska distanca je važan moment za valorizaciju. Jer ono što je u jednom trenutku označeno kao avangardno, ne znači da će tako i ostati. Jubileji su snažan povod. Mića Popović je, bez sumnje, bio i ostao umetnički velikan čija su dela i danas aktuelna. Imao je kritičan odnos prema kultu Josipa Broza Tita, predočavao je probleme s kojima se susretala radnička klasa u bivšoj Jugoslaviji. A pogledajte s kakvim se, tek, danas, političkim, tzv., veličinama, srećemo i u kakvoj su se situaciji obreli radni ljudi! – kaže Miroslav Rodić.
Prema njegovim rečima i, kako je navedeno u programu, slike koje publika ima priliku da vidi, od posebne su važnosti za kulturnu istoriju našeg naroda.
U godini jubileja, kad se navršava devedeset godina od rođenja Miće Popovića, Nacionalna galerija priređuje izložbu slika velikog umetnika iz kolekcije “Atlas grupe”.
Na pomenutoj i priloženoj slici se vide Tito i Ričard Barton (koji je igrao maršala u filmu „Sutjeska“) kako, ležerno obučeni, prolaze kroz Zoološki vrt, na ostrvu Brioni, dok se, nad njima, preko ograde, nadvijaju glave dve žirafe. U „bunker“ je slika „strpana“ pre, ravno, 40 godina zato što su se „dežurni soc.cenzori“ uplašili da slika previše podseća na luksuz kakav se nije smeo povezati s vođom komunista i prvim čovekom zemlje kojom vladaju proleteri…
Na sadašnjoj izložbi, može se videti i jedna druga Popovićeva slika „1. maj 1985“ koja predstavlja osudu reakcije srpskih medija na čuven slučaj Đorđa Martinovića kog su, brutalno, povredili tadašnji albanski ekstremisti.
Bez obzira na to, kako podsećaju organizatori ove izložbe u Nacionalnoj galeriji, Mića Popović je, upravo, tom slikom ušao u Srpsku akademiju nauka i umetnsti.
Evo te slike Raspeće Đorđa Martinovića :
Popovićevo „Raspeće Đorđa Martinovića“ – detalj s izložbe otvorene 2. decembra 2013.
Ðorđe Martinović je rođen 1928, a umro 6. septembra 2000. U Čitluku, kod Kruševca je bio SRBIN s Kosova i Metohije, koji je 1985. mučen nabijanjem na kolac na čijem je vrhu bila polulitarska staklena boca!…
O veličini i težini stradanja Ðorđa Martinovića, najbolje svedoči zapis s njegovog nadgrobnog spomenika:
Kako da ti zahvalimo,
Ostavio si za svoje pokoljenje
Sećanje na tvoju tužnu tragediju,
Ostaćeš zapamćen kao mučenik
I večna žrtva srpskog naroda!
Ðorđe Martinović se, pod pritiskom, iselio s Kosova i Metohije i naselio u Kruševcu gde je živeo u velikoj nemaštini. Umro je 2000.
__________
Izvori: „Blic“, „Politika“, „Bratstvo Svetog kralja Milutina – Šabac“, „Telegraf“
Priredio: V. V. M.
oOo