STRADALNIK RADI PRAVOSLAVLJA
Delići prstiju kojima je Sveti Filumen činio znak krsta dokazuju da je bio mučen u nameri da se odrekne svoje hrišćanske pravoslavne vere. Njegovo lice isečeno je u obliku krsta, a crkva i svi sveti predmeti u bezumnom napadu bili su oskrnavljeni.
Sveti novomučenik Filumen (u svetu Sofoklis Hasapis) rođen je u prestonici Kipra, Nikoziji, 15. oktobra 1913. godine. Prepodobnomučenik Filumen imao je brata blizanca, Aleksandra (kasnije starca Elpidija).
Sofoklis i Aleksandar su o svetoj veri učili još kao deca od svoje bake, koja je bila veoma predana Crkvi i leti je deci davala da čitaju Mineje. Sofoklis i Aleksandar su poticali iz mnogodetne porodice. Od trinaestoro dece, od kojih je troje umrlo, dvojica su postali monasi.
Sa 14 godina (1927. godine), dečaci su pobegli od kuće u manastir Stavrovuni. Njihovi roditelji su bili Božiji ljudi i to su lako primili. Kada su saznali o odlasku dece u manastir, smatrali su grehom da vrate kući decu koja žele da se posvete Bogu. Život oba brata blizanca bio je svet. 1934. godine braća su otišla u Jerusalim, gde su pohađali gimnaziju Jerusalimske Crkve. Tu su se nakon tri godine zamonašili, dobivši imena Filumen i Elpidije. Iste godine monah Filumen je rukopoložen u đakonski čin. Jeromonah Elpidije je kasnije prešao u Aleksandrijsku Patrijaršiju. Nakon završetka bogoslovije 1939. godine, otac Filumen je imao različita poslušanja u Patrijaršiji, a nekoliko godina se podvizavao i u Lavri Svetog Save. U sveštenički čin je rukopoložen 1944. godine.
Dana 26/13. oktobra 1965. godine, kada su nakon 800 godina boravka u Italiji, mošti velikog ugodnika Božijeg, Svetog Save Osvećenog konačno vraćene u Svetu Zemlju, u manastir Svetoga Save u judejskoj pustinji, otac Filumen je bio jedan od monaha kome je pripala čast da nosi kivot sa svetim moštima. Do 8. maja 1979. godine, kada je sveštenomučenik Filumen naznačen za igumana manastira Jakovljevog kladenca u Samariji, on je bio nastojatelj raznih grčkih hramova i manastira Svete Zemlje – u Jerusalimu, Jafi, Ramali.
Sveti Filumen je mučenički postradao u Nablusu u Samariji 29/16. novembra 1979. godine u manastiru gde se nalazi Jakovljev kladenac kod koga je žena Samarjanka, Sveta Fotina, razgovarala sa Gospodom Isusom Hristom.
Malo pre ubistva oca Filumena, grupa Jevreja je došla u manastir zahtevajući da ukloni ikone i krstove, navodeći da im hrišćanski simvoli smetaju da se mole na tom, i za njih, svetom mestu. Nastojatelj je to odbio da uradi, podsetivši da je Jakovljev kladenac vekovima bio pravoslavna svetinja, kao što je to i danas. Odgovorili su mu pretnjom – da se spremi za najgore ako ne ode odatle. Uzvikujući hule, psovke i pretnje upućene hrišćanima, otišli su.
Na praznik Svetog apostola Mateja 1979. godine, ubice su upale u manastir. Ocu Filumenu su sekirom naneli dve krstoobrazne rane na licu, iskopali mu oči i odsekli tri prsta desne ruke. Međutim, ubistvo krotkog sveštenoslužitelja nije im bilo dovoljno, oskrnavili su crkvu, posekli raspeće, pobacali i oskrnavili svete sasude i učinili druga bogohulna dela.
U momentu kada su Jevreji ubili Filumena, njegov brat Elpidije, koji je bio na Svetoj Gori, osetio je da se nešto unutar njega razdelilo (raspuklo) na dva dela. Dana 30. novembra 1983. godine, tadašnji poglavar Jerusalimske Crkve, patrijarh Diodor, u pratnji episkopâ, arhimandritâ, sveštenikâ i monahâ, otkrio je mošti arhimandrita Filumena. Njegov kovčeg je izvađen iz groba na groblju Bratstva Groba Gospodnjeg na gori Sion.
Ostaci oca Filumena bili su netruležni. Omiveni su, prekriveni novim pokrovom i položeni u hram Svete Trojice pri grčkoj bogosloviji na Sionu, gde su boravili nekoliko meseci, a zatim su ponovo sahranjeni na Novom sionskom groblju.
Dana 8. januara 1985. godine, mošti svetog Filumena ponovo su izvađene iz groba i položene u grobnicu hrama Svete Trojice na Sionu. Dana 29. avgusta 2008. godine, uoči osvećenja dograđenog hrama Svete Fotine Samarjanke u grčkom manastiru nad Jakovljevim kladencem u Samariji, mošti su svečano prenete u Sihem. Kada su otvorili grob oca Filumena, iz njegovog mrtvog tela se širilo blagouhanije po čitavom kraju.
Po svedočanstvu starca Elpidija, Svetiteljevog brata blizanca, otac Filumen je bio čovek blagorodne duše, koji je tvorio dobra dela svima. Često se pravio jurodiv i tako se skrivao od ljudi. Isceljivao je mnoge Arape i besomučne, ali je to skrivao. Bio je izabranik Božiji i Bog ga je primio.
Sveštenomučenik Filumen upisan je među Svete Jerusalimske Crkve dana 30. avgusta 2008. godine. Njegov spomen se proslavlja svake godine 29. novembra po gregorijanskom kalendaru, kada Patrijarh jerusalimski Teofil III, uz prisustvo brojnih arhijereja Jerusalimske Patrijaršije i vjernih, služi Svetu liturgiju u manastiru Svete Fotine Samarjanke u Sihemu, gde se i nalazi kivot sa Svetiteljevim moštima.