INOVACIJA U TURIZMU
Siromašne četvrti velikih gradova, naselja od kartonske ambalaže i ljudi koji skupljaju hranu na deponijama sve više postaju turističke atrakcije jedne nove i diskutabilne vrste turizma.
Na samom početku se postavlja pitanje koliko je turizam siromaštva etičan i da li su motivi turista sebični ili oni putuju s dobrim namerama.
Turizam siromaštva ili turizam bede na našem prostorima još uvek nije poznat. Međutim, u inostranstvu, naročito u Aziji, Africi i Južnoj Americi, ovaj vid turističkih kretanja je uveliko prisutan.
Ovakve ture organizuju turističke agencije i potpuno su legalne. Postoje i specijalizovane turističke agencije isključivo za turizam siromaštva i najviše ih ima u Indiji i Brazilu. Turizam bede postaje sve veći biznis.
Svetska turistička javnost je prilično podeljena kada je ova grana turizma u pitanju. Oni koji osporavaju turizam siromaštva navode da je to vrlo neetički odnos prema profesiji i sramotno prema ljudima koji žive u tim naseljima. Turisti dolaze i iz čista mira fotografišu ljude koji se bore u đubretu da bi preživeli svoje svakodnevice. Kritičarima to prilično liči na safari u Africi. Samo što su sada turistima dosadile životinje, pa žele da fotografišu ljude koji se muče nalik na životinjama.
Kritikuju se i sami turisti koji učestvuju u takvim turama, jer time otkrivaju svoj egocentrizam i hrane svoju sujetu. Naime, mnogi psiholozi ističu da ljudi vole takva turistička iskustva jer se time mogu uveriti da postoje ljudi koji imaju mnogo veće probleme od njih, ali i da bi se osećali uzvišeno upoređujući se s ljudima koji žive u kartonskim gradovima.
Turizam siromaštva i njegove pozitivne strane
S druge strane, turisti koji su imali ovakva iskustva, a naročito turističke agencije koje organizuju ovakva putovanja ističu dobre strane turizma bede i siromaštva.
Ove agencije sarađuju sa gradskim vlastima. Kako bi dobile dozvolu za realizaciju ovakvih aranžmana, agencije deo provizije ostavljaju lokalnoj kasi, koja je, bar formalno, namenjena upravo tim najsiromašnijim gradskim četvrtima. U nekim gradovima, u kartonskim naseljima živi čak polovina stanovništva i ona se nalaze na 15-ak minuta od uobičajenih turističkih atrakcija, pa turisti žele da vide i taj deo grada, jer će tako zaista upoznati realno stanje, a ne samo delove grada koji su našminkani za turiste. Agencije takođe navode kako turisti fotografisanjem ovakvih naselja i postavljanjem ovakvih sadržaja na društvene mreže podižu, zapravo svest o problemima u kojima ljudi u tim naseljima žive. Po njima, da nije tih turista, većina svetske populacije ne bi ni znala da takva naselja postoje. Ukazivanje na problem prvi je korak ka njegovom rešavanju.
Slum tourism kod nas
Turizam bede (slum tourism, poor tourism) još uvek nije poznat kod nas u praksi, a ni u teoriji. Međutim, materijala za tako nešto, nažalost, ima. Jedno od takvih naselja bilo je Karton Siti (naselje od kartonske ambalaže).
Karton Siti je bio bespravno podignuto, nehigijensko naselje ispod mosta Gazela u Beogradu. Stanovnici su mahom bili Romi, a bilo je i izbeglica sa područja ratom zahvaćene bivše Jugoslavije. Brojke su varirale između hiljadu i nekoliko hiljada stanovnika.
Kao što i ime kaže, naselje je bilo izgrađeno od kartona, bez vode, kanalizacije i struje.
Stanovništvo se izdržavalo skupljanjem sekundarnih sirovina (najviše kartona, papira i metala). Stanovnici nisu imali adekvatan prostor za skladištenje prikupljenog materijala, te je on bio rasut po čitavom naselju. Što je pravilo dodatne probleme.