PRAKSA LEČENJA SA SVETE GORE
Prirodnjački muzej u Beogradu poziva na novootvorenu izložu pod naslovom „Hilandarski medicinski kodeks i srpska srednjovekovna medicina“, koja će biti otvorena do juna ove godine.
Izložba „Hilandarski medicinski kodeks i srpska srednjovekovna medicina“ ima za cilj da predstavi javnosti medicinska znanja i praksu lečenja ljudi prirodnim lekovitim sredstvima, koja su bila dostupna u srednjem veku u Srbiji.
Promocija „Hilandarskog medicinskog kodeksa“, manje poznatog široj javnosti, od izuzetnog je značaja za kulturu i istoriju srpske medicine, farmacije i botanike, jer rasvetljuje naučne činjenice o tom periodu srpske istorije.
Jedan od najpoznatijih i najznačajnijih dokumenata srpske srednjovekovne medicine predstavlja rukopis „Hilandarski medicinski kodeks“ (15 – 16. vek), jedinstveni zbornik sačuvanih medicinskih i farmakoloških spisa srednjovekovne prakse Salerno-Monpelje škole, a koji se može smatrati prvom srpskom i prvom slovenskom farmakopejom. Otkriven je 1952. godine u riznici manastira Hilandar na Svetoj Gori, a u hilandarskoj arhivskoj građi zaveden je pod brojem 517.
Njegovo otkriće predstavlja jedno od najznačajnijih koraka u istraživanju istorije medicine srednjeg veka u Srbiji i Evropi. Najznačajniji spis rukopisa je Farmakološki spis, koji sadrži opise prostih i složenih lekova (ulja, masti, pilule, melemi i sirupi) biljnog, životinjskog i mineralnog porekla, kao i načine njihove pripreme, primene i dozu. Kodeks predstavlja i prvo pisano delo koje sadrži botaničku terminologiju i možemo ga smatrati pretečom srpske botanike.
Originalni primerak „Hilandarskog medicinskog kodeksa“ i danas se nalazi u riznici manastira Hilandar, dok se fototipsko izdanje nalazi u Narodnoj biblioteci Srbije u Beogradu.
Na izložbi će biti predstavljena dostignuća medicine starog i srednjeg veka u različitim civilizacijama širom sveta, kao i medicina srednjeg veka u Srbiji. Takođe, biće predstavljene prve srpske bolnice (Hilandar i Studenica), prvi lekari u Srbiji, kao i manastirska, dvorska i gradska medicina. Deo izložbe predstavlja medicinske zbornike srpske srednjovekovne kulture, među kojima su najpoznatiji „Hodoški zbornik“ i „Hilandarski medicinski kodeks“.
Publika će biti u prilici da vidi izloženo fototipsko izdanje „Hilandarskog medicinskog kodeksa“ u digitalnom i štampanom obliku. Kao zasebna celina predstavljen je Farmakološki spis iz Kodeksa, sa brojnim lekovitim biljkama i njihovim farmakološkim dejstvom, među kojima su mnoge i danas aktuelne (kamilica, majčina dušica, nana, aloja, pelin, kopriva, matičnjak, ricinus i druge). Biljke su predstavljene u prirodnom (kao bašta) ili herbarizovanom obliku, kao i putem botaničkih ilustracija. Deo izložbe je posvećen i lekovima životinjskog (domaća kokoš, divlja guska, dabar, zmija, rog jelena i dr.) i mineralnog porekla (antimon, zlato, jermenska glina, bakar, živa, olovo, ceđ, magnetni kamen, nafta, sumpor i dr.) koji su imali svoju ulogu u srednjovekovnoj medicini, a izloženi su primerci iz zbirki Prirodnjačkog muzeja i Hemijskog fakulteta u Beogradu.
Kuriozitet izložbe su izuzetno retki, sačuvani srednjovekovni eksponati iz oblasti medicine i hirurgije sa područja Srbije (hirurški nož, svrdlo za vađenje metaka, pincete, skalpeli, makaze, naočare lekara, bočice itd.), pozajmica iz Muzeja Ras u Novom Pazaru i riznice srednjovekovnih medicinskih instrumenata manastira Banja u Pribojskoj Banji. Predstavljena je i trepanovana lobanja (medicinski zahvat bušenja kosti lobanje radi oslobađanja od glavobolja) iz Narodnog muzeja Kikinda.
Izložba će biti upotpunjena namenski komponovanom muzikom i ekskluzivnim fotografijama manastira Hilandar i prirode Svete Gore, autora Aleksandra Vl. Markovića (Centar za primenjenu muziku). Posetioci će muziku moći da preuzmu na mobilni telefon putem QR koda.
Izložba se organizuje uz blagoslov Srpske pravoslavne eparhije Mileševo i uz posebno odobrenje manastira Hilandar za snimanje zvuka i fotografija prirode Svete Gore i manastirskog zdanja.
Izložba će biti otvorena do juna 2023.
Dobro došli!
S poštovanjem, Prirodnjački muzej u Beogradu