PROBLEMI I REŠENJA
I dok neka oboljenja kože mora da dijagnostifikuje lekar, probleme kao što su akne, dermatitis i psorijaza ljudi sami prepoznaju.
Koža je najveći organ ljudskog tela i kao takva često je izložena raznim spoljnim uticajima. Nema osobe na svetu koja bar jednom u životu nije imala nekakav problem sa kožom.
Pored spoljašnjih uticaja, opasnost preti i iznutra, jer sve hormonske promene snažno utiču na izgled vaše kože. I dok neka oboljenja kože mora da dijagnostifikuje lekar, teška su za prepoznavanje i zahtevaju posebno lečenje, problemi kao što su akne, dermatitis i psorijaza su toliko učestali u populaciji da ih ljudi sami prepoznaju.
Šta su zapravo ova oboljenja i na koji način se leče, saznaćete u nastavku teksta.
Koja oboljenja kože se najčešće javljaju među ljudskom populacijom
Upalne lezije na koži, akne, pretežno se javljaju kod tinejdžera i adolescenata, ali nije neobično da ih imaju i stariji ljudi. Glavni faktor u razvoju akni je povećana aktivnost lojnih žlezda, koje se nalaze ispod površine kože. Lojne žlezde proizvode sebum, prirodni masni film koji štiti kožu, ali povećana proizvodnja sebuma može dovesti do začepljenja pora. Kad se pore začepe, bakterije, pre svega Propionibacterium acnes, mogu se razviti u masnom okruženju, što dovodi do upale i formiranja akni.
Dermatitis predstavlja upalu kože koja može biti uzrokovana alergijama, iritacijama, infekcijama ili autoimunim procesima. To je zapravo stanje kože koje se karakteriše crvenilom, svrabom, oticanjem i često pojavom osipa. Najčešći tipovi dermatitisa su kontaktni (reakcija na dodir sa supstancama koje izazivaju iritaciju ili alergijsku reakciju), atopijski dermatitis ili ekcem (obično je povezan sa genetskom predispozicijom za alergije), seboreični (zahvata masne delove kože, kao što su teme glave, obrve, nos, brada i grudi), perioralni (karakteriše se pojavom crvenila i osipa oko usta i nosa) i numularni (javlja se tokom zime). U mnogim slučajevima, dermatitis je prolazan i može se kontrolisati promenom stila života, primenom topičkih krema ili masti i izbegavanjem izazivača. Međutim, u nekim slučajevima dermatitis može biti hroničan i zahtevati dugotrajno lečenje.
Psorijaza je autoimuna bolest koja dovodi do prebrzog rasta ćelija kože, što uzrokuje crvene, ljuskaste lezije na koži. Uzrok psorijaze nije u potpunosti razjašnjen, ali se veruje da je rezultat kompleksne interakcije genetskih faktora, imunološkog sistema i faktora okoline. Ljudi se iz neznanja udaljavaju od osoba koje boluju od psorijaze misleći da je u pitanju zarazna bolest koja se prenosi sa osobe na osobu, što svakako nije tačno. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO), procenjuje se da oko 2-3% svetske populacije pati od psorijaze.
Kako se leče oboljenja kože?
Nakon što ste pročitali koja su najčešća oboljenja kože, u redovima koji slede saznaćete i kako ih treba lečiti.
Lečenje akni zavisi od ozbiljnosti stanja i individualnih potreba svake osobe. Kada dođe do pojave akni, ljudi odu u apoteku i kupe kreme, gelove ili losione koji se nanose na mesto upale. Takvi tretmani nazivaju se topički. Najčešći sastojci u preparatima za suzbijanje akni uključuju benzil peroksid (koji ubija bakterije), retinoide (koji sprečavaju začepljenje pora), i antibiotike (koji smanjuju upalu). Za teže oblike akni, dermatolog može prepisati oralne antibiotike (npr. tetraciklin) ili retinoide (npr. izotretinoin). Za žene koje imaju hormonalno izazvane akne, kao što su one povezane sa sindromom policističnih jajnika ili hormonskim kontraceptivima, mogu se koristiti hormonski tretmani za regulaciju hormona i kontrolu akni. Promena ishrane, povećanje fizičke aktivnostii kanalisanje stresa mogu pomoći u rešavanju problema sa ovim pojavama na koži. Pre svega pokušajte da ojačate imunitet uz upotrebu određenih suplemenata, naročito vitamina D.
Lečenje dermatitisa zavisi od vrste dermatitisa i ozbiljnosti stanja. Prvi korak u lečenju kontaktnog dermatitisa je identifikacija i izbegavanje supstanci koje izazivaju iritaciju ili alergijske reakcije (kozmetički proizvodi, hemijska sredstva, itd). Što se tiče topičkih tretmana u slučaju kontaktnog dermatitisa, kortikosteroidne kreme mogu biti korisne za smanjenje upale i svraba, dok kod atopijskog dermatitisa, hidratantne kreme i losioni mogu pomoći u održavanju vlažnosti kože. Za teže oblike dermatitisa, kao što su teški oblici atopijskog dermatitisa, potrebni su oralni kortikosteroidi ili imunomodulatori. Održavanje zdravog načina života, uključujući pravilnu ishranu, dovoljno sna i smanjenje stresa, može pomoći u kontrolisanju dermatitisa.
Lečenje psorijaze zavisi od ozbiljnosti stanja i podrazumeva različite terapije, uključujući topičke tretmane (kreme i masti), fototerapiju (terapija svetlom), oralne lekove i biološke lekove. Lečenje se obično prilagođava individualnim potrebama pacijenta, a cilj je kontrolisati simptome i produžiti period bez recidiva.
Svetlosna terapija – sve popularnija metoda lečenja kožnih oboljenja
Medicinska terapija koja uključuje izlaganje pacijenta određenom spektru svetla radi lečenja različitih medicinskih stanja naziva se fototerapija ili svetlosna terapija. Fototerapija se često koristi za tretiranje određenih kožnih stanja, uključujući psorijazu, ekcem, vitiligo i seboroični dermatitis. Izvodi se u specijalizovanim medicinskim ustanovama pod nadzorom stručnjaka. Pacijent se izlaže svetlu pomoću fototerapijskih uređaja, kao što su svetlosne kabine ili lampice. Najčešće korišćeni spektar svetla u fototerapiji je ultraljubičasto (UV) svetlo. UV svetlo se može koristiti u određenim talasnim dužinama (UVA i UVB) u zavisnosti od stanja koje se leči.
Iako je svetlosna terapija obično bezbedna i efikasna metoda za lečenje određenih kožnih oboljenja kada se sprovodi pod nadzorom stručnjaka, ona može izazvati i neželjene efekte. Neki od takvih su: opekotine od sunca, crvenilo kože, suvoću, svrab i promene pigmentacije kože. Važno je da se pacijenti redovno prate tokom terapije kako bi se minimizirali rizici.