ĆELIJE KOJE BRANE ZDRAVLJE

Kako je podeljen naš imuni sistem i od čega je sačinjen. Koje su to najznačajnije ćelije imuniteta, tipovi ćelija imuniteta i kako deluju imune ćelije.

 

Imuni sistem je zaštitni sistem organizma koji ga štiti od napada stranih mikroorganizama (virusa, bakterija, gljivica i parazita), njihovih hemijskih supstanci (toksina), kao i sopstvenih izmenjenih degenerativnih (npr. tumorskih) i istrošenih ćelija. Imuni sistem se sastoji od mnoštva bioloških struktura i procesa unutar jednog organizma koje štite od bolesti a najznaćajniji deo su ćelije imuniteta. Da bi korektno funkcionisao, imuni sistem mora da  razlikuje strane ćelije od sopstvenog zdravog tkiva organizma.

ćelije imuniteta - kako deluje naš imuni sistem

Imuni sistem se može podeliti u dve komponente: nespecifični, urođeni i specifični, stečeni imunitet. Nespecifični imunitet čini prvu liniju odbrane organizma, ćelije imuniteta postoje i pre kontakta sa uzročnicima bolesti i reaguju na isti način prema svakom štetnom agensu. Specifični imunitet se razvija u kontaktu sa uzročnicima bolesti, ne postoji pre prvog kontakta i potrebni su dani, nedelje, meseci da bi se razvio.

Ova dva dela imuniteta ne deluju razdvojeno jean od drugog, već se međusobno dopunjavaju. Nespecifični imunitet određuje vrstu specifičnog imunološkog odgovora, dok specifični imunitet dalje usmerava i pojačava nespecifični. Ćelije imuniteta koje čine imuni sistem su:

Limfociti

Limfociti su centralne ćelije imunog sistema, one čine 20% – 40% svih ćelija imunog sistema i 99% svih ćelija u limfi. Limfociti su odgovorni za adaptivni imunitet i imunološke atribute raznolikosti, specifičnosti, pamćenja i sposobnosti razlikovanja sopstvenih od stranih ćelija (preko antigena na površini). Limfociti mogu biti široko podeljeni u tri populacije – B ćelije, T ćelije i ćelije ubice (NK ćelije od natural killer). B i T limfociti čine adaptivni imuni sistem dok NK ćelije imuniteta pripadaju urođenom imunom sistemu.

B-limfociti

B limfociti se razvijaju (sazrevaju) u koštanoj srži kod svih sisara. Razvijaju se iz određenih progenitora, nezrele B ćelije se proliferišu i diferenciraju unutar koštane srži, a stromalne ćelije u koštanoj srži direktno stupaju u kontakt sa B ćelijama koje sekretuju određene citokine koji su potrebni za njihov razvoj.

B limfociti mogu biti naivni ili efektorski tip ćelije imuniteta, u zavisnosti od interakcije sa antigenom. Naivni B limfociti su male, pokretne, nefagocitne ćelije koje nisu došle u kontakt sa antigenom. Naivni B limfociti imaju kratak životni vek. Mali limfociti koji u interakciji sa antigenom, u prisustvu određenih citokina, ulaze u ćelijski ciklus napredujući od G0 u G1 fazu ćelijskog ciklusa, a zatim u S, G2 i M fazu. Limfociti postepeno napreduju kroz ćelijski ciklus i uvećavaju odnosno pretvaraju u limfoblaste koji su po strukturi znazno složeniji od limfocita. Limfoblasti proliferišu i diferenciraju u efektorske ćelije i memorijske ćelije. Efektivne ćelije imuniteta, poznate kao plazma ćelije, imaju ulogu u eliminaciji antigena (mali fragmenti patogena). Prisustvo memorijskih ćelija je zaslužno za doživotni imunitet prema mnogim patogenima. Zrele B ćelije eksprimiraju molekule imunoglobulina vezanih za membranu koji imaju ulogu u prepoznavanju i eliminaciji mnogih antigena.

T-limfociti

T ćelije ili T limfociti, razvijaju se u timusu pa su odatle i dobile svoj naziv. T limfociti, poput B limfocita, mogu biti naivne ili efektorske ćelije imuniteta. Naivna T ćelija koja ranije nije učestvovala u imunološkom odgovoru, prolazi kroz klonalnu ekspanziju i diferencijaciju kako bi postala efektorska ćelija koja ima ulogu u imunološkom odgovoru na razne patogene. T ćelije prepoznaju antigene patogena, samo nakon što su ti antigeni odgovarajućim procesom obrađeni i predstavljeni u kombinaciji sa receptorom koji se označava kao glavni kompleks histokompatibilnosti (MHC). T ćelije poput B ćelija izražavaju specifične membranske molekule. Sve subpopulacije T ćelija izražavaju T-ćelijski receptor koji predstavlja kompleks polipeptida.

Fagociti

Fagociti su krvne ćelije koje štite organizam fagocitozom (apsorbuju i uništavaju u lizozomima) štetnih stranih čestica, bakterija ili mrtvih ćelija. Oni su od suštinskog značaja za borbu protiv mnogobrojnih infekcija. Fagociti su veoma važni u čitavom životinjskom carstvu i visoko su razvijeni kod kičmenjaka. Jedan litar ljudske krvi sadrži oko šest milijardi fagocita. Fagociti kod ljudi mogu biti sa ili bez određenih receptora na svojoj površini. Fagociti sa receptorima na njihovoj površini poznati su i kao profesionalni fagociti koji pomažu u otkrivanju štetnih organizama i u njihovoj eliminaciji iz organizma. Profesionalni fagociti se diferenciraju u sledeće ćelije imuniteta: neutrofile, monocite, makrofage, dendritske i mast ćelije.

Golden Sweden Bitter i čelije imuniteta

Neutrofili

Neutrofili su granulociti koji se obično nalaze u krvotoku, nastaju u procesu hematopoeze koji se odvija u koštanoj srži i predstavljaju najzastupljeniji tip fagocita čineći 50% do 60% svih ćelija imunog sistema (bela krvna zrnca) u cirkulaciji. Jedan litar ljudske krvi sadrži desetak milijardi neutrofila koji su prečnika 10 mikrometara i žive samo oko pet dana. Neutrofil ima multilobirano jezgro i citoplazmu sa mnogobrojnim granulama. Kao odgovor na infekcije, koštana srž brzo oslobađa neutrofile koji odlaze na mesto inflamacije i tamo učestvuju u aktivnoj odbrani organizma kao ćelije imuniteta.

Makrofagi

Makrofagi su ćelije imuniteta koje nastaju diferencijacijom monocita u tkivima. Makrofage su difuzno raspoređene po celom telu. Mogu biti fiksirani makrofagi koji su stacionirani u određenim tkivima, dok su ostali pokretni i nazivaju se slobodni makrofagi. Ljudski makrofagi su prečnika oko 21 mikrometra. Makrofagi funkcionišu kako u nespecifičnoj odbrani (urođeni imunitet), tako i na inicijativu za određene odbrambene mehanizme (adaptivni imunitet). Makrofagi imaju različite funkcije u različitim tkivima i imenuju se po njihovoj lokalizaciji u tkivima kao npr. alveolarne makrofage u plućima, histiociti u vezivnim tkivima, kupferove ćelije ili makrofagi u jetri, mezangijalne ćelije u bubregu, mikroglijalne ćelije u mozgu i osteoklasti u kostima. Njihova uloga je primarno fagocitoza celularnih ostataka i patogena, bilo da su stacionarni ili pokretni. Oni takođe stimulišu limfocite i druge imune ćelije da odgovore na patogene.

Kako starimo ćelije imuniteta i naš imuni sistem postepeno slabi zbog stresa, bolesti, lekova, industrijske hrane i načina života kojem smo izloženi. Tu je od velike pomoći Golden Sweden Bitter eliksir (Zlatna Švedska grančica) koji poboljšava cirkulaciju, čisti krv i jetru, deluje antiparazitno i jača imuni sistem. Zbog svog sastava i svojstava prozvan je eliksir dugovečnosti.

Milan Popović